Geavanceerd
mobiel
spoorkaart
spoorlijnen
tijdlijn
typen stations
reisplanner
nieuws
bronnen
links
literatuur
FAQ
contact
gastenboek
inloggen
overig
© disclaimer
stopplaats Wetsens - omschrijving op stationsweb

stopplaats Wetsens

lijnkmjaar
Leeuwarden- Anjum401901 - 1935

nooit geopend treinstation
Provincie: friesland

Welk cijfer geef je dit station?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2 bezoekers hebben dit station gemiddeld een 6 gegeven.

Deel uw herinneringen aan of stel een vraag over station Wetsens

Mar no de grutte fraach : "Wie der in halte yn Wetsens ?" Maar nu de grote vraag: was er een halte in Wetsens?
Neffens de krante Oostergo fan die tiid wie der praat fan in halte. Dit die ek bliken út it gedicht fan T. Postma, Nieuwsblad van Friesland 18 juny 1904. Mar yn dit gedicht stiet ek dat it net ta in halte kommen is ! Volgens de krant Oostergo van die tijd was er sprake van een halte. Dit bleek ook uit een gedicht van T. Postma, Nieuwsblad van Friesland 18 juny 1904. Maar in dit gedicht staat ook dat het nooit tot een halte gekomen is.
Hjir hat ris yn 'e foar'ge tiid
- Wat wit ik it jit klear ! -
In tige âld stik hûsrie stien,
in grutte terp, sa heech en grien -
Hy is der no net mear !
Hier heeft er in verleden tijd
- Wat weet ik het nog goed -
In bijzonder oud stuk huisraad gestaan,
Een grote terp zo hoog en groen –
Hij is er nu niet meer
In kliber skippers kaam 'r op ta,
- De modder like skoan -
Hja groeven, kroadden dat 't wat die,
Sa lang der mar in klute wie;
d'Ald terp dy gyng der oan.
Een massa schippers kwam er naar toe (N.B. de afgegraven grond werd met schepen vervoerd
- de modder leek schoon -
Ze groeven, en krabden dat het een lieve lust was
Zolang er maar een kluit was
De oude terp ging er aan.
't Wie doe foar 't doarpke in tiid fan fleur
It gyng der drok om wei,
Wat seach men hjir in drokte en tier
En skippen, faak fan hein en fier,
Soms tritich op in dei.
Voor het dorp was het een fleurige tijd
Het werd er behoorlijk druk
Wat zag men hier een drukte en gedoe
En schepen vaak van heinde en verre
Soms wel dertig op een rij.
De terp ferdwûn - 't lokaalspoar kaam.
Doe tocht men hjir : "Sjesa,
Licht krije wy dêr 'n halte oan
Dat paste ús sa wûnderskoan."
Mar - 't kaam der net oan ta.
De terp verdween - het lokaalspoor kwam
Toen dacht men hier : “Ziezo,
Waarschijnlijk krijgen we er een halte aan
Dat kwam ons wel goed uit.”
Maar – het kwam er niet van.
Men wennet der hast deun tsjin oan,
Mar wol men der wei, sa wier,
En sil men der geriif fan ha -
Men moat earst reizgje oan Dokkum ta,
Of hiel nei Mitselwier.
Men woont er bijna tegenaan
Maar wil men er vandaan,
En wil men er voordeel van hebben -
Moet men eerst naar Dokkum reizen
Of helemaal naar Metslawier.
Sa is no terp en drokte fuort;
Sa baat it spoar hjir neat;
En 't doarp, dat ienris sa 'n oanrin hie,
Dat elts der hast fersteld fan stie,
Is wer ta rêsten keard.
Zo is nu de terp en de drukte weg
Zo hebben we van het spoor geen voordeel
En het dorp dat eens zo’n aanloop had
Dat iedereen er haast versteld van stond
Is weer in rust gekeerd.



Eerder schreven wij

Een paar kleine tegenstrijdige bronnen:
  • onderzoek bij families ter plaatse wijst uit dat men niets weet van een halte; door overlevering had dat - in zo'n kleine gemeenschap - bekend moeten zijn. Dé deskundige op dat gebied - de amateurhistoricus Walda - weet niets van een halte.
  • Geschreven bronnen melden dat er - als er een abri op het perron zou moeten komen - er eerst een recht van overpad zou moeten zijn.
  • een opleveringsverslag van de Raad van Toezicht wijst uit dat de halte nog niet klaar was ten tijde van de opening van de lijn Ferwerd - Metslawier
  • de dienstregeling, zoals die verschillende malen in de Oostergo (krant van Dokkum en omgeving) is gepubliceerd meldt wel een halte in Wetsens.
  • de conservator van het spoorwegmuseum meldde in 1968 aan Van de Meene dat hij ernstige twijfels heeft over het bestaan van de halte, maar onderbouwt dat verder niet; een en ander naar aanleiding van het artikel van Mol in Op de Rails (1967).
  • in de jaarverslagen van de NFLS wordt niet gerept over Wetsens, noch in krantenartikelen; alleen de Leeuwarder Courant is op dat punt nog niet onderzocht.
  • als die halte al geopend is geweest, dan was dat tussen de opening in het najaar 1901 en de daaropvolgende dienstregeling, ik meen in mei 1902; dus maximaal een half jaar.
  • Voorzover die allemaal al zijn bekeken, rept de Raad van Toezicht ook niet (meer) over het gereedkomen en in gebruik nemen van de halte Wetsens.
Het stationsdocumentatie-archief in Het Utrechts Archief (een schaduw-archief dat vooralsnog niet voor publiek inzichtelijk is) meldt het bestaan van de halte Wetsens van 2-10-1901 tot 1-10-1902 (alleen reizigersvervoer), verder zonder enige bron-verwijzing, maar waarschijnlijk is dit gebaseerd op het artikel van Mol in OdR 10-1967 (p. 188), die deze zelfde gegevens en niet meer dan dat biedt, behalve dat het op km. 39.2 geweest zou moeten zijn. Het jaarverslag van de NFLS van 1901 en 1902 spreekt niet over dit soort details, de Raad van toezicht op de spoorwegdiensten evenmin. In het spoorboekje van 1901 en 1902 staat de halte ook niet vernoemd, maar dat zegt niets, want de tabel der NFLS vermeldt alleen de tijden van de "grote" stations. Een tekening uit de aanlegtijd van de spoorlijn toont op de meest aangewezen plek voor de halte een korte wal met een afscheiding aan de noordzijde (kant van Wetsens) van de lijn tussen km. 39.170 en 39.200, precies tussen twee (particuliere) overwegen(een van deze wegen is nu de Fellingwei, volgens mijn stratenboek). Er is ook een klein dwarsprofiel van dit deel ingetekend en deze suggereert inderdaad een perron/verhoging en dat terwijl de spoorstaven verder in de wijde omgeving het hoogste punt vormen. M.a.w.: er was daar wel iets! Mogelijk een experimentele halte die in het eerste exploitatie-jaar al zo weinig een succes was dat hij snel weer gesloten is. Als een halte zo lang geleden en zo kort zo'n marginaal bestaan geleden heeft, is het ook niet vreemd dat de Friesche Spoorvorsers geen overlevenden/ooggetuigen hebben kunnen vinden, dunkt me. Het is jammer dat spoorpublicisten altijd zo belabberd met hun bronvermelding omgaan. Het is zaak om te vragen hoe Mol aan zijn wetenschap komt. Leeft hij nog?

Blijf per mail op de hoogte van toevoegingen bij dit station

Reacties (10)

Plaats zelf een opmerking bij dit station, of stel een vraag
P.v.d.Mossel5 mrt 2014
Reageer op deze vraag/ opmerking
Mijn vader geboren in 1915 is geboren aan de Bredewei te Niawier. Hij zei dat er restanten van een station wareb toen hij een kleuter was van een halte waar de weg Metslawier-Dokkum de spoorbaan kruist. Het station wat er nu is is een paar honderd meter verder. Dat was net af volgens het opschrift op dat station. Daarna zal de oude halte wel zijn afgebroken.
M. Straatsma19 mei 2013
Reageer op deze vraag/ opmerking
Niet dat ik zeer veel weet van deze spoorlijn maar ik wou even toch wat kwijt. Mijn opa en oma hebben jaren in Wetsens gewoond, nog geen 100 meter van de oude spoorlijn. Vaak ben ik er als kind langsgelopen en me af gevraagd waar alle treinen waren. Als ik de verhalen van mijn familie mag geloven was er nooit een halte maar was er een stilzwijgende overeenkomst tussen de dorpelingen en de machinisten. Indien mogelijk stopte de trein op het punt waar het spoor een doodlopend weggetje kruiste. Dit om mensen en goederen op te pikken. Het verhaal gaat dat de weg oorspronkelijk was aangelegd om naar de halte te lopen. Wat er van dit verhaal waar is weet ik niet maar mijn opa kennende zit er zoiezo een keer van waarheid in. Ook de andere oude boeren uit het dorp hadden het wel eens over de spoorlijn en de stoppende treinen. Zo aan de laatste datum van deze discussie te zien is er al jaren niemand meer mee bezig geweest. Toch wil ik dit even kwijt en wie weet...
Antwoord webmaster:
leuk, dit schept wellicht toch weer wat licht op het mysterie van wetsens
wim18 nov 2010
Reageer op deze vraag/ opmerking
naar aanleiding van deze dicussie heb ik de spoordijk is bekeken . en hij is overal even breed niks wijst er op dat er een halte stond. Ik denk zelf dat hier ooit iemand op verzoek is uitgestapt bij de overweg en zo de verhalen zijn ontstaan van een halte.
Antwoord webmaster:
ja dat kan overal, zelf laatst nog een keertje in Bergentheim gedaan (hoewel dat natuurlijk wel een erg grote uitzondering is).
Lolke v/d Meulen Hantum1 jul 2010
Reageer op deze vraag/ opmerking
Naar aanleiding van uw vraag wat t Heeg is ,het is een terpje 500m ten noorden van Wetsens , wat bij Wetsens hoorde aan de weg naar Hantum .
Antwoord webmaster:
ah dank je, ik ben ter plekke niet zo bekend dat ik dat allemaal weet.
Lolke v/d Meulen Hantum28 jun 2010
Reageer op deze vraag/ opmerking
Mijn vader Jacob van der Meulen is vroeger wel met het spoor gegaan naar zijn grootouders in Anjum,Fam. v d Zon, dit heeft hij mij verschillende keren vertelt ze hielden dan de trein aan door langs het spoor te staan en de hand op te steken. Hij woonde op t heeg van 1909tot 1990 .
Antwoord webmaster:
waar is 't heeg? is dat wetsens? er is nooit een officiele halte geweest volgens mijn bronnen maar de lokaatreinen van die tijd waren wat anders dan ze nu zijn. ik heb wel meer gehoord dat je inderdaad mee kon rijden door je hand op te steken, of wanneer het donker was een brandende krant, anders zagen ze je niet en reden ze door/.
Wytze Wijbenga11 mei 2008
Reageer op deze vraag/ opmerking
In het Nationaal Archief bevind zich een stuk over een voorstel voor stations en halten op het lijngedeelte Fd- Mlw gedateerd 27 september 1901. In Wetsens wordt een stopplaats of overweghalte voorgesteld, met een abri als welke ook bij Cj en Bts geplaatst zijn. In het verslag van de opname van de lijn Ferwerd-Metslawier, uitgevoerd op 18 september 1901 staat vermeld dat de lijn voltooid is met als expliciete uitzondering dat Wetsens nog niet voltooid is. Uit het verslag op te maken beschikte men nog niet over de benodigde vergunningen.
Antwoord webmaster:
dank je wel voor je toevoeging aan de discussie. we kunnen nu wel met zekerheid zeggen dat wetsens nooit in gebruik is geweest. wat een leuk mailadres trouwens, een hele mond vol, maar niet echt praktisch toch...
Sjoerd Eeftens28 apr 2008
Reageer op deze vraag/ opmerking
Over Metzens (of Metsens) zijn geen dienstorders bekend over het openen en sluiten ervan. Ik kan op de tekeningen niets vinden en ook niet of het er ooit is geweest want de stopplaatsperronnetjes waren bij de NFLS niet veel meer dan een verhoging van een meter of 10 lang in de berm. In het aloude artikel over de NFLS van Ankersmit/vdMeene wordt de stopplaats evenmin vermeld.
Antwoord webmaster:
je bedoelt zeker wetzens. dank je, voor je zoektocht. Ik denk dat we naar aanleiding van de krantenberichten dat een stopplaats in wetzens nader zou worden aangekondigd, en dat die aankondiging vervolgens uitbleef kunnen stellen dat de halte er nooit is gekomen. ook het gedicht dat op deze pagina staat stelt hetzelfde.
Victor Lansink28 apr 2008
Reageer op deze vraag/ opmerking
Het stuk "Het stationsdocumentatie-archief ....uit de lucht vallen" heb ik ooit in 2004 ofzo geschreven als email aan Huub van M. en is via forward en reply-knoppen een eigen leven gaan leiden. In ieder geval zou het wat geredigeerd kunnen worden, want er staan vragen in die in dit verband nergen op slaan.
Antwoord webmaster:
ik zal er eens naar kijken. dank je wel voor je oplettendheid.
Hein de Jong27 apr 2008
Reageer op deze vraag/ opmerking
Wetsens revisited: informatie uit het (digitale) archief van de Leeuwarder Courant (L C).

Uit de L C van 16 november 1898:

Publicatie van een prospectus van de NV Noord-Friesche Locaal-Spoorwegmaatschappij (NFLS) die het volgende doel omschrijft:
“ .... het aanleggen en exploiteeren van locaalspoorwegen in het noorden onzer provincie .... de lengte der lijnen zal te zamen +/- 75,7 K.M. bedragen, verdeeld in drie sectiën:

  • Van Leeuwarden langs Jelsum, ...., Stiens, ...., Wetsens, Metslawier, met het doel deze lijn later door te trekken, zoo mogelijk tot Oostmahorn, of verder in verband met de droogmaking van de Lauwerzee, ....
  • Van de onder a genoemde lijn te Stiens langs Lieve Vrouwen-Parochie, ...., Tjummarum, ...., naar Harlingen
  • Van de onder b genoemde lijn te Tjummarum langs Dongjum naar Franeker .... “

In 1898 lijkt het er nog op dat Wetsens een eigen stopplaats krijgt.

De lijnen a, b en c zijn in de periode 1899 - 1940 ook werkelijk aangelegd en geexploiteerd. Lijn a wordt reeds in 1901 in twee gedeelten geopend:

Op 22 april 1901 Leeuwarden - Ferwerd
Op 2 oktober 1901 Ferwerd - (Wetsens) - Metslawier Echter, in de L C van 1 oktober 1901 verschijnt de volgende advertentie:

Noord Friesche Locaal-Spoorweg-Mij. Aan het Publiek wordt medegedeeld, dat de opening van de stopplaats WETSENS nader zal worden aangekondigd. DE DIRECTEUR.

In Wetsens wordt op 2 oktober 1901 geen reizigersvervoer aangeboden en het is de vraag of er toen eigenlijk al voorzieningen voor waren.

In het digitale L C archief is geen nadere aankondiging of verder iets over (Wetsens + NFLS) te vinden..... *. Over de NFLS zelf daarentegen des te meer. De maatschappij komt reeds in 1903 in financiele problemen omdat het reizigersvervoer sterk beneden de verwachtingen blijft en ook het goederenvervoer teleurstelt: de slechte aardappel-oogst (een belangrijk akkerbouw-product in N Friesland), de transporten richting Harlingen / Engeland vallen tegen en ook het bietenvervoer brengt niet de verwachte opbrengsten.

In 1904 wordt een gedeelte van het personeel om reden van bezuiniging ontslagen (eervol, maar zonder verdere tegemoetkoming) en in 1905 worden de maatschappij-statuten aangepast om exploitatie door andere partijen mogelijk te maken. In datzelfde jaar neemt de HSM, na de nodige onderhandelingen, de verantwoordelijkheid voor alle vervoer over. Het is twijfelachtig of de HSM het belang van een stopplaats Wetsens nog steeds onderkent ..... de NFLS is er niet meer aan toegekomen.

Wetsens: een terpdorp in de toenmalige gemeente Oostdongeradeel met slechts enige huizen, een kerkje, in 1901 waarschijnlijk nog geen 50 inwoners en liggend in een verder geheel onbewoond gebied. Er zal nooit een groot passagiers / goederen aanbod kunnen zijn. De kern van het dorp ligt op ongeveer 300 m van de spoorbaan. Op een gedetailleerde (topografische) kaart is als enigste verbinding van het dorp met de spoorbaan een voetpad aangegeven en wat als ontsluiting van een mogelijke stopplaats zou kunnen dienen. Enige tientallen meters voor het spoor splitst het voetpad zich in twee stukjes onverharde weg die de spoorbaan kruisen (waarschijnliijk de twee overwegen waar een eerdere beschrijving ook naar refereert) maar die verder “nergens toe leiden” dan de landerijen ten zuiden van het spoor. Ook ontbreekt bij Wetsens de aanduiding “Stoppl” of “Stopplaats”. Op een topografische kaart wordt deze informatie altijd nauwkeurig weergegeven.

Het is dus hoogst onwaarschijnlijk dat Wetsens ooit als stopplaats dienst heeft gedaan. De mededeling in de L C van 1 oktober 1901 lijkt meteen ook het definitieve einde van een voorziening die voor Wetsens in de NFLS-prospectus van 1898 nog werd verwacht.

Ook is het opmerkelijk dat in raadsverslagen van de gemeente Oostdongeradeel, een van de belangrijkste financiers bij de aanleg van NFLS-lijnen, geen melding te vinden is over het uitblijven van een stopplaats te Wetsens. Er is dus òf nooit serieus sprake van geweest òf men vond het blijkbaar toch niet zo belangrijk.

Bij de liquidatie van de NFLS in 1939 was de gemeente echter wel geïnteresseerd in hoeveel geld er van de oorspronkelijke investeringen nog terug te krijgen was...... (18 % plus rente tot 1935).

* Het is natuurlijk altijd mogelijk dat er bij het digitaliseren van meer dan 250(!) jaargangen Leeuwarder Courant iets niet wordt meegenomen, maar ik denk dat het, wat de stopplaats Wetsens betreft, wel duidelijk is........: “Waar geen station is, ...........”

Antwoord webmaster:
Dank je wel, Hein, voor je uitvoerige onderzoek en toelichting. Ik denk dat we met enige zekerheid kunnen stellen dat stopplaats Wetsens er nooit geweest is.
Hein de Jong26 apr 2008
Reageer op deze vraag/ opmerking
Quote van Midas Dekkers op omslag Spoorboekje 98|99 (24 mei 1998 t/m 29 mei 1999): Waar geen station is, hoef ik niet te wezen
Antwoord webmaster:
wat dat met dit station te maken heeft ontgaat mij even, maar ja...

Uw reactie:

naam: *
e-mail: *
los deze som op **
Toon mijn mailadres niet op de site
Uw opmerking of vraag: *

* verplicht veld
** omdat er blijkbaar nogal veel spam op dit formulier wordt ingevuld (die ik dan handmatig moet verwijderen) moet je deze eenvoudige som oplossen om te tonen dat je geen spam robot bent.
N.B. Voor diegenen onder jullie die niet zo'n ster in rekenen zijn: het antwoord is dus 2.


Heeft u zelf foto's die in deze verzameling zouden passen, mail deze dan naar Wichor Bramer. Het gaat daarbij om foto's van het station of van stationsgebouwen. Foto's van treinen waarop geen stations te zien zijn neem ik niet op op mijn site.


U kunt naar deze pagina linken als http://www.stationsweb.nl/wetsens